Prefab-huizen voor teruggekeerde veteranen WOII

Foto van het World War II Memorial in Washington, DC. Gemaakt door Jared Short voor Unsplash

Deze week viert Nederland Bevrijdingsdag. Het viert het einde van de Tweede Wereldoorlog op 5 mei, want dat was de dag in 1945 waarop de Nazi-strijdkrachten de capitulatie tekenden in Hotel De Wereld in Wageningen.

Voor Amerikanen zijn er verschillende data om het einde van de Tweede Wereldoorlog te markeren. Na de overgave van de Nazi's ging de strijd tegen Japan nog door. Pas op 2 september 1945 capituleerde de Japanse keizer Hirohito aan boord van een Amerikaans oorlogsschip.

In de Tweede Wereldoorlog zijn tussen de zestig en tachtig miljoen mensen omgekomen, de grootste groep zijn burgerslachtoffers. Zes miljoen Joden kwamen om in Nazi-concentratiekampen. In totaal zijn 407.316 Amerikaanse militairen gesneuveld.

7 Miljoen veteranen

Na het einde van de strijd in Europa en later in Azië kwamen Amerikaanse militairen terug naar huis. Generaal Marshall had een puntenstelsel goedgekeurd waarbij veteranen punten kregen voor hun militaire ervaring en hun individuele, persoonlijke situatie. Uiteindelijk werden allerlei zeeschepen ingezet om de troepen terug te halen. Operatie Magic Carpet heette die. De terugtrekking was bepaald niet onomstreden maar desalniettemin konden binnen twee jaar na de Tweede Wereldoorlog zo'n 7 miljoen Amerikaanse militairen terugkeren naar de VS.

Na de Tweede Wereldoorlog ontstond in de VS een huizencrisis. Het was een zogeheten double whammy: een dubbele klap. Enerzijds kwamen er zeven miljoen veteranen terug naar de VS, anderzijds had de oorlog de huizenbouw compleet stilgelegd. Volgens een rapport in 1946 aan het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden was er een tekort van een slordige drie miljoen huizen.

De Amerikaanse overheid trok zich het lot van de veteranen aan en probeerde de huizenbouw in gang te krijgen. Eén van de ideeën was het bouwen van van tevoren gefabriceerde huizen voor veteranen. De ontwerper Carl Strandlund ontwierp het zogeheten Lustron huis.

Niet iedereen kan trouwens profiteren van de hulp van de Amerikaanse overheid. Zwarte veteranen krijgen geen gelegenheid om hypotheken af te sluiten, en worden de facto uitgesloten van de G.I. Bill die bedoeld was om veteranen een nieuwe start te geven na de oorlog.

Lustron huis. Foto gemaakt door Jeffrey Reed, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14254015

Na de Tweede Wereldoorlog waren de modewoorden: wetenschap, technologie en ambachtelijke vaardigheid. En dus was het onvermijdelijk dat architecten voor de nieuwe huizen voor veteranen met frisse en radicale ideeën kwamen.

Lustron

Lustron huizen zijn niet groot, zo'n 95 vierkante meter. De meeste Amerikaanse huizen hebben een houten geraamte, de Lustron huizen hebben een stalen binnenconstructie. Herkenbaar zijn de vierkante emaille platen aan de buitenkant. De huizen kwamen aan als bouwpakket per truck en konden in luttele dagen in elkaar gezet worden. Onderhoud aan het huis is er niet, je hoeft het nooit te schilderen.

Als je een schilderij wilde ophangen, kon je magneten gebruiken. De huizen waren beschikbaar in vier kleuruitvoeringen: surf blue, maize yellow, desert tan, and dove gray.

Uiteindelijk worden er slechts 2500 Lustron huizen gebouwd. Het bedrijf ging failliet. Maar wat blijft zijn de huizen. Want die blijken verbluffend duurzaam te zijn. 

En wat kost een Lustron huis vandaag de dag? Moeilijk te zeggen. Hier eentje die recentelijk voor een ton verkocht is, en die zo te zien nog behoorlijk in de originele staat is gebleven. Je komt ze ook voor vijf ton tegen, maar dan is er waarschijnlijk behoorlijk wat aan gemoderniseerd.